عیسی مسیح در بهائیت

بهائیان عیسی را یکی از مظاهر ظهور — واسطه میان خدا و انسان که پیام او را منتقل می‌کنند^[۴۲۴]—می‌دانند.^[۴۲۵] مظهر ظهور در بهائیت به شباهات میان انسان و خدا تأکید دارد و نتیجتاً، به تجسم در مسیحیت شبیه است.^[۴۲۵] در تفکرات بهائی، عیسی به عنوان پسر خدا پذیرفته شده‌است.^[۴۲۶] علی‌رغم این، تجلی «ذات وصف‌ناپذیر» الهی در یک انسان را به دلیل باورشان به «ذات متعالی و همیشه حاضر خدا» رد می‌کنند.

تعالیم بهائی بسیاری از مسائل مربوط به عیسی که در انجیل‌ها آمده را تأیید می‌کند اما نه همه آن‌ها را. به عنوان مثال، تولد عیسی از باکره و تصلیب او را قبول دارند،^{[۴۲۸][۴۲۹]} اما برخاستن و معجزات عیسی را نمادین می‌دانند

عیسی مسیح در مانویت

در مانویت، مانند سنت‌های قدیمی‌تر گنوسی، میان شخصیت زمینی عیسی و شخصیت آسمانی او تمایز قائل شده‌است. یکی عیسی ناصری، یک مرد زمینی است و دیگری یک ناجی آسمانی. این تمایز احتمالاً مسبوق به سابقه بوده، زیرا مانی مدتی را نزد فرقه یهودی-مسیحی الخسائیه سپری کرده بود و عقیده آنان نسبت به عیسی را وام گرفته‌است. در نوشته‌های مانوی حداقل به شش بعد مختلف از عیسی اشاره شده که همه آن‌ها در نظام دینی مانویان اهمیت زیادی داشته‌اند و این ابعاد به ترتیب عیسی درخشان، عیسی زجرکش، عیسی ناصری، عیسی برخاسته [از مرگ]، عیسی کودک و ماه هستند. این آخری بدان جهت است که عیسی درخشان را با ماه در پیوند می‌دیدند. در یک متن سغدی مانوی نوشته شده‌است: «یک عصر، زمانی که عیسی [ماه] بالا آمد.» همه این تصورات مختلف عیسی نزد مانویان می‌تواند به اهمیت یک شخصیت کیهانی زجرکشیده و ناجی منسوب شود. بعد سوم عیسی، یعنی شخصیت زمینی عیسی مسیح، بیش از سایر ابعاد مورد توجه نویسندگان مانوی بوده‌است. یک متن فارسی میانه از این عیسی به عنوان سلف مانی در خط جانشینی پیامبران (دیگران زرتشت، بودا و شیث هستند) نام برده‌است. علی‌رغم این، لقب مسیح منحصر به بعد سوم نیست و برای عیسی برخاسته از مرگ (بعد چهارم) نیز به کار گرفته شده‌است. همچنین در متونی که به فارسی میانه هستند، برخی مواقع مسیح و آریامن (از ایزدان زرتشتی) در یک معنی استفاده کرده‌اند

عیسی مسیح در در مسیحیت گنوسی

در مسیحیت گنوسی (که امروزه تقریباً منقرض شده‌است)^[۴۳۱] عقیده بر این است عیسی از ملک الهی فرستاده شد و دانش نهانی (گنوسیس) لازم برای رستگاری را با خود آورد. بیشتر گنوسی‌ها معتقد بودند که عیسی انسانی است که هنگام تعمید، خود روح «مسیح» به او وارد شد. این روح هنگام مصلوب‌شدن بدن عیسی را ترک کرد، اما زمانی که از مرگ برخاست دوباره به او پیوست. علی‌رغم این، برخی از گنوسی‌ها معتقد بودند که عیسی تن جسمانی نداشت و تنها به نظر می‌رسید که دارد.

عیسی مسیح در اشعیا

برجسته ترین پیشگویی در مورد مسیح را می توان در اشعیا فصل 53 با عنوان پیشگویی درباره «خدمتگزار رنج کشیده» و جزئیات مرگ او برای گناهان مردم یافت. اشعیا بیش از 700 سال قبل از تولد عیسی مسیح، زندگی و مرگ او را پیشگویی کرد. مسیح را نخواهند پذیرفت (اشعیا فصل 53 آیه 3، لوقا فصل 13 آیه 34). مسیح به عنوان قربانی برای بخشش گناهان مردم (ایمانداران) کشته خواهد شد (اشعیا فصل 53 آیه های 5 تا 9، دوم قرنتیان فصل 5 آیه 21). او در برابر محاکمه کنندگانش سکوت خواهد کرد (اشعیا فصل 53 آیه 7، اول پطرس فصل 2 آیه 23). او در قبر مرد ثروتمندی دفن خواهد شد (اشعیا فصل 53 آیه 9، متی فصل 27 آیه های 57 تا 60). همراه با خطاکاران خواهد مرد (اشعیا فصل 53 آیه 12، مرقس فصل 15 آیه 27).

نگاهی دوباره به اشعیا فصل 53 بیندازیم: اشعیا پس از پیشگویی خدمتگزار رنج کشیده خدا که برای گناه مردم عذاب خواهد کشید می گوید، او به مرگ محکوم شده و کشته می شود. اما بعد از آن می گوید که مسیح «صاحب فرزندان بی‌شمار خواهد شد» و خداوند زندگی او را طولانی خواهد کرد (اشعیا فصل 53 آیه های 5، 8، 10). سپس اشعیا بر روی وعده رستاخیز او دوباره تاکید می کند: «هنگامی که ببیند عذابی که کشیده چه ثمری به بار آورده، راضی و خشنود خواهد شد. خدمتگزار عادل من بار گناهان بسیاری از مردم را به دوش خواهد گرفت و من به خاطر او آنها را خواهم بخشید» (اشعیا فصل 53 آیه 11). (مترجم: در نسخه انگلیسی و اصلی آمده است که او روشنایی را خواهد دید و راضی و خشنود خواهد شد

عیسی مسیح در مزامیر-زبور

مزامیر فصل 22 از آن جهت حیرت آور است که جزئیاتی از مصلوب شدن مسیح را هزاران سال قبل از مصلوب شدن او پیشگویی کرده است. به این مثالها توجه کنید: دستها و پاهای او سوراخ خواهد شد (مزامیر فصل 22 آیه 16، یوحنا فصل 20 آیه 25). استخوانهای مسیح نخواهد شکست (پاهای فرد مصلوب شده را معمولا برای تسریع در روند مرگ می شکستند) (مزامیر فصل 22 آیه 17، یوحنا فصل 19 آیه 33). لباسهای اورا بین خود تقسیم می کنند (مزامیر فصل 22 آیه 18، متی فصل 27 آیه 35).

یکی از معروفترین و واضحترین پیشگویی ها درباره رستاخیز را داوود هزار سال قبل از تولد مسیح در مزامیر فصل 16 آیه 10 نوشت: « زیرا تو مرا در چنگال مرگ رها نخواهی کرد و کسی را که دوستش داری نخواهی گذاشت از بین برود

در واقع، پطرس کلمات داوود را با جزئیات نوشته شده در مزامیر فصل 16 آیه های 8 تا 11 نقل قول کرد. چندین سال بعد، پولس نیز در جمع یهودیان انطاکیه همین کار را انجام داد. پولس هم مانند پطرس اعلام کرد که خداوند عیسی مسیح را زنده کرد تا پیشگویی داوود در مزامیر فصل 16 آیه 10 را به سرانجام برساند (اعمال رسولان فصل 13 آیه های 33 تا 35).

رستاخیز مسیح با قاطعیت تمام در سروده های دیگر داوود نیز عنوان شده است. در مزامیر فصل 22 آیه های 19 تا 21 می خوانیم که خدمتگزار رنج کشیده از خدا می خواهد تا او را از دهان شیر نجات دهد (تشبیهی از شیطان). سپس در آیه های 22 تا 24 می بینیم که خداوند را ستایش می کند و از او برای شنیدن و اجابت دعایش سپاسگزاری می کند. به رستاخیز مسیح در پایان دعای آیه 21 و آغاز سرود ستایش آیه 22 اشاره شده است