آل عمران چه کسانی اند؟
آل عمران چه کسانی اند؟
چون مفسّران، در معناى آل و مقصود از عمران، وحدت نظر ندارند، در معناى آل عمران نیز بر یک نظر نیستند و احتمال داده اند که منظور، یکى از این ها باشد:
1. عیسى و مریم که این قول مشهور است؛ «9»
2. موسى و هارون؛
3. مؤمنان به عیسى، زیرا آل به معناى پیرو نیز آمده است؛ «10»
4. امام على علیه السلام زیرا نام پدر حضرت در تورات، عمران است؛ «11»
5. پیامبران و امامان معصومى که ازنسل عمران هستند؛ «12» زیرا آنان را در آیه، برگزیدگان خداوند دانسته و این وصف در همه خویشان ونزدیکان صادق نیست؛ «13»
6. شخص عمران، چنان که در آیه 248 بقره/ 2 از شخص موسى و هارون، به آل تعبیر شده است.
نسبت آل عمران و آل ابراهیم
براساس مباحث گذشته، خواه عمران پدر مریم باشد یا پدر موسى و هارون، در هر صورت، جزو آل ابراهیم است؛ «15» زیرا آل ابراهیم، چه از طریق اسماعیل یا از طریق اسحاق، شامل هر دو عمران و همه پیامبران و معصومان پس از ابراهیم نیز می شود؛ «16» چنان که گروهى از مفسّران در تفسیر «ذُرّیَّةً بَعضُها مِن بَعض» (آل عمران/ 3، 34) گفته اند:
همه پیامبران، از ذرّیّه آدم و بعد ذرّیّه نوح، سپس ذرّیّه ابراهیم هستند. «17» برخى نیز گفته اند:
«ذُرّیَّةً بَعضُها مِن بَعض» حال یا بدل از آل ابراهیم و آل عمران است؛ یعنى آن دو، یک ذرّیّه هستند که بعضى (آل عمران) از بعضى دیگر (آل ابراهیم) هستند. «18»
درباره این که چرا از آل عمران جداگانه نام برده شده با این که آل ابراهیم آن را دربردارد، سه احتمال وجود دارد:
1. براى آگاه کردن مخاطب به این که عیسى هم بشرى با کرامات بزرگ از ناحیه خداوند است و براى نبوّت برگزیده شده تا ادّعاى مدّعیانِ الوهیّت او را باطل کند. «19»
2. براى آگاه کردن مخاطب به شرف و منزلت آل عمران. البتّه ذکر خاص پس از عام، لزوماً به معناى برترى بر دیگران نیست؛ زیرا خاتم انبیا، برترین پیامبران بوده و داخل در آل ابراهیم است. «20»
3. چون قرآن، پس از این آیه، به تفصیل درباره دو فرد منسوب به عمران یعنى مریم و عیسى سخن گفته، نام آل عمران را جداگانه آورده است. «21»
چرا آل عمران برگزیده شدند؟
برخى مفسّران، از جمله «وَاللّهُ سَمِیعٌ عَلِیم» در آیه 34 آل عمران چنین استفاده کرده اند: خداوند کسانى را برمی گزیند که در قول و عمل ثبات داشته باشند و چون آل عمران داراى این ویژگى بودند، برگزیده شدند «22». بعضى نیز گفته اند: مقصود این است که خداوند از گفتار و نیّتهاى قلبى آنان آگاه است و ملاکِ گزینش آل عمران از این جهت است که در گفتار، صادق و در نیّت، پاک و خالص اند؛ «23» به هر حال، گزینش آن ها براساس ارزشها و شایستگی هاى موجود در خود آنان بوده است؛ در غیر این صورت، انتخاب فردى در جای گاه نبى، ترجیح بدون دلیل است که از خداوند حکیم محال است.
