مقام برادر بزرگتر
« أَلاَْخُ الاَْکْبَرُ بِمَنْزِلَةِ الاَْبِ ».
برادر بزرگتر به منزله پدر است.
دوست و دشمن هر کس
« صَدیقُ کُلِّ امْرِء عَقْلُهُ وَ عَدُوُّهُ جَهْلُهُ ».
دوست هر کس عقل او، و دشمنش جهل اوست.
نام بردن با احترام
« إِذا ذَکَرْتَ الرَّجُلَ وَهُوَ حاضِرٌ فَکَنِّهِ، وَ إِذا کَانَ غائِباً فَسَمِّه ».
چون شخص حاضرى را نام برى [براى احترام] کنیه او را بگو و اگر غائب باشد نامش را بگو.
بدى قیل و قال
« إِنَّ اللّهَ یُبْغِضُ الْقیلَ وَ الْقالَ وَ إضاعَةَ الْمالِ وَ کَثْرَةَ السُّؤالِ ».
به درستى که خداوند، داد و فریاد و تلف کردن مال و پُرخواهشى را دشمن میدارد.
سه ویژگى برجسته مؤمن
لا یَکُونُ الْمُؤْمِنُ مُؤْمِنًا حَتّى تَکُونَ فیهِ ثَلاثُ خِصال:1ـ سُنَّةٌ مِنْ رَبِّهِ. 2ـ وَ سُنَّةٌ مِنْ نَبِیِّهِ. 3ـ وَ سُنَّةٌ مِنْ وَلِیِّهِ. فَأَمَّا السُّنَّةُ مِنْ رَبِّهِ فَکِتْمانُ سِرِّهِ. وَ أَمَّا السُّنَّةُ مِنْ نَبِیِّهِ فَمُداراةُ النّاسِ. وَ أَمَّا السُّنَّةُ مِنْ وَلِیِّهِ فَالصَّبْرُ فِى الْبَأْساءِ وَ الضَّرّاءِ.
مؤمن، مؤمن واقعى نیست، مگر آن که سه خصلت در او باشد:سنّتى از پروردگارش و سنّتى از پیامبرش و سنّتى از امامش. امّا سنّت پروردگارش، پوشاندن راز خود است،امّا سنّت پیغمبرش، مدارا و نرم رفتارى با مردم است،امّا سنّت امامش، صبر کردن در زمان تنگدستى و پریشان حالى است.
پاداش نیکى پنهانى و سزاى افشا کننده بدى
« أَلْمُسْتَتِرُ بِالْحَسَنَةِ یَعْدِلُ سَبْعینَ حَسَنَةً، وَ الْمُذیعُ بِالسَّیِّئَةِ مَخْذُولٌ، وَالْمُسْتَتِرُ بِالسَّیِّئَةِ مَغْفُورٌ لَهُ ».
پنهان کننده کار نیک [پاداشش] برابر هفتاد حسنه است، و آشکارکننده کار بد سرافکنده است، و پنهان کننده کار بد آمرزیده است.
نظافت
« مِنْ أَخْلاقِ الأَنْبِیاءِ التَّنَظُّفُ ».
از اخلاق پیامبران، نظافت و پاکیزگى است.
امین و امین نما
« لَمْ یَخُنْکَ الاَْمینُ وَ لکِنِ ائْتَمَنْتَ الْخائِنَ ».
امین به تو خیانت نکرده [و نمیکند] و لیکن [تو] خائن را امین تصوّر نموده اى.
حدیث بیست و ششم
امام رضا (ع) میفرماید:
فَلِمَ أمرَ بالحَجِّ؟ قیلَ:لِعلَّهِ الوِفادَهِ إلى اللّه عزّوجلّ وطَلَبِ الزِّیادَهِ… مَع ما فیهِ مِن التَّفَقُّهِ ونَقْلِ أخْبارِ الأئمّهِ علیهم السلام إلى کُلِّ صُقْعٍ وناحِیَهٍ
اگر [کسى]بپرسد: چرا فرمان حجّ داده شده است؟ در پاسخ گفته شود: علتش وارد شدن بر خداوند عز و جل و طلب فزونى از اوست … و نیز آگاه شدن از مسائل دینى و رساندن اخبار امامان علیهم السلام به هر سو و ناحیه اى.
(عیون أخبار الرِّضا علیه السلام: ۲/۱۱۹/۱ )
حدیث بیست و هفتم
امام رضا (ع) میفرماید:
مَن زارَنِی عَلَى بُعدِ دارِی، أتَیتُهُ یَومَ القِیامَهِ فی ثلاثِ مَواطِنَ حتّى اُخَلِّصَهُ مِن أهوالِها: إذا تَطایَرَتِ الکُتُبُ یَمینا وشِمالاً، وعِندَ الصِّراطِ وعِندَ المِیزانِ
هر که مرا در دیار غربت زیارت کند، روز قیامت در سه جا به داد او مى رسم و از هراسها و سختی هاى آنها نجاتش مى دهم:
وقتى که نامه هاى اعمال از راست و چپ پراکنده شوند
و هنگام گذشتن از صراط
و موقع سنجیدن میزان [اعمال](عیون أخبار الرِّضا: ۲/۲۵۵/۲ )
حدیث بیست و هشتم
امام رضا (ع) میفرماید:
إن بَکَیتَ عَلَى الحُسَینِ حَتّى تَصیرَ دُموعُکَ عَلى خدَّیکَ غَفَرَاللّه ُ لَکَ کُلَّ ذَنبٍ أذنَبتَهُ
اگر بر حسین بگریى، چندان که اشک هایت بر گونه ات جارى شود، خداوند تمام گناهانت را مى آمرزد.
(امالی، ج ۴۴، ص ۲۸۶)
حدیث بیست و یکم
امام رضا (ع) میفرماید:
أَقْرَبُکُمْ مِنِّی مَجْلِساً یَوْمَ الْقِیَامَهِ أَحْسَنُکُمْ خُلُقاً وَ خَیْرُکُمْ لِأَهْلِهِچ
امام رضا علیه السلام به نقل از پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: نزدیکترین شما به من از نظر مقام در روز قیامت، کسی است که در مورد خانواده خود خوش رفتار باشد.
(صحیفه الإمام الرضا علیه السلام، ص: ۶۷)
حدیث بیست و دوم
امام رضا (ع) میفرماید:
وَ قَالَ إِنَّهَا تَشْتَهِی مِنْکَ مِثْلَ الَّذِی تَشْتَهِی مِنْهَا
همسرت از تو همان را میخواهد که تو از او توقع داری.
(بحار الأنوار (ط – بیروت)، ج۷۳، ص: ۱۰۲)
حدیث بیست و سوم
امام رضا (ع) میفرماید:
مَن لَم یَشکُرِ المُنعِمَ مِنَ المَخلوقینَ لَم یَشکُرِ اللّه َ عَزَّوجلَّ
هرکه در قبال خوبى مردم تشکر نکند، از خداوند عز و جل هم تشکّر نکرده است.
(عیون أخبار الرِّضا: ۲/۲۴/۲)
حدیث بیست و چهارم
امام رضا (ع) میفرماید:
مَن لم یَقدِرْ على ما یُکَفِّرُ بهِ ذُنوبَهُ فَلْیُکثِرْ مِنَ الصَّلاهِ على محمّدٍ وآلِهِ فإنّها تَهدِمُ الذُّنوبَ هَدماً
هر که نمى تواند کارى کند که به سبب آن گناهانش زدوده شود بر محمّد و خاندان او بسیار صلوات فرستد؛ زیرا صلوات گناهان را ریشه کن مى کند.
(الأمالی للصدوق: ۱۳۱/۱۲۳)
حدیث بیست و پنجم
امام رضا (ع) میفرماید:
الصَّغائرُ مِنَ الذنوبِ طُرُقٌ إلى الکبائرِ، ومَن لَم یَخَفِ اللّه َ فی القَلیلِ لَم یَخَفْهُ فی الکثیرِ
گناهان کوچک راه هایى به سوى گناهان بزرگند وکسى که ازخداوند دراندک ترس نداشته باشد، در زیاد نیز از اونمى ترسد!.
(بحار الأنوار: ۷۳/۳۵۳/۵۵ )
حدیث هفدهم
امام رضا (ع) میفرماید:
إِنَّ اللّه َ یُؤَخِّرُ إِجابَهَ الْمُؤْمِنِ شَوْقا إلى دُعائِهِ وَیَقُولُ: صَوتٌ اُحِبُّ أَنْأَسْمَعَهُ، وَیُعَجِّلُ إجابَهَ دُعاءِ الْمُنافِقِ وَیَقُولُ: صَوْتٌ أَکْرَهُ سَماعَهُ
خداوند اجابت دعاى مؤمن را به شوق (شنیدن) دعایش به تأخیر مى اندازد ومى گوید: «صدایى است که دوست دارم آن را بشنوم» و در اجابت دعاى منافق عجله مى کند و مى گوید: صدایى است که از شنیدنش بدم مى آید!.
حدیث هجدهم
امام رضا (ع) میفرماید:
مـا بَعَثَ اللّهُ نَـبیّا اِلاّ بِـتَحْرِیمِ الْخَـمْرِ، وَ اَنْ یَـقِرَّلَهُ بِاَنَّ اللّهَ یَـفْعَلُ مـا یَشاءُ
خداوند هیچ پیامبرى را مبعوث نکرد مگر با حرام کردن شراب، و اینکه اقرار داشت که خدا آنچه را بخواهد انجام مى دهد.
(بحارالأنوار، ۷۹ / ۱۳۴)
حدیث نوزدهم
امام رضا (ع) میفرماید:
مَن تَبَسَّمَ فی وَجهِ أخیهِ المُؤمِنِ کَتَبَ اللّه ُ لَهُ حَسَنَهً، و مَن کَتَبَ اللّه ُ لَهُ حَسَنَهً لَم یُعَذِّبهُ
هرکه به روى برادر مؤمن خود لبخند بزند، خداوند برایش ثوابى خواهد نوشت و هرکه خداوند برایش ثوابى بنویسد، او را عذاب نخواهد داد.(مصادقه الإخوان: ۱۵۷ / ۱ )
حدیث بیستم
امام رضا (ع) میفرماید:
المُستَغفِرُ مِن ذَنبٍ ویَفعَلُهُ کَالمُستَهزئَ بربِّهِ
کسى که از گناهى استغفار مى کند و باز آن را انجام مى دهد، مانند کسى است که پروردگارش را ریشخند [مسخره]کند.
(الکافی: ۲/۵۰۴/۳)